KIBERXAVFSIZLIK
ASOSLARI
212-DI guruh Elboyev Baxtiyor
Axborot - bu zamonaviy asrning kislorodi. U tikanli simlar bilan o'ralgan devorlardan o'tib, elektrlashtirilgan chegaralar bo'ylab harakatlanadi.
- Ronald Reygan
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
Kiberxavfsizlik asoslari
Mustaqil ish
1-VARIANT
MAVZU: Operatsion tizim muhitida mavjud dasturlar bilan tanishish va ularning qo‘shimcha imkoniyatlarini o‘rganish
Guruh: 112-19
Bajardi: Elboyev Baxtiyor
Tekshirdi: Ilhom Rahmatullayev
2
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
Kirish
Ushbu mustaqil ish uchun windows 10 home operatsion tizimida mavjud dasturlar haqida ma’lumotlar keltirib o’tdim. Biz bilamizki windows oilasi ancha vaqtdan beri ko’plab yangilanishlar va versiyalar chiqardi. Bu orada nafaqat versiya balki tizim tarkibida mavjud dasturlar ham o’zgardi(Ma’lum bir yangi dasturlar).
Hozirga kelib Windows 10 operatsion tizimida windows xp, windows 7, 8, 8.1 operatsion tizimlarida mavjud bo’lmagan bir qancha dasturlarni uchratishimiz mumkun. Demak mustaqil ish davomida anashu tizim tarkibida mavjud dasturlar va ularning qo’shimcha imkoniyatlarini ko’rib chiqamiz.
Windows 10 operatsion tizimida standart o’rnatilgan dasturlar
3
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
Demak ushbu dasturlani sanab o’tsak:
1.Office
2.Microsoft cortana
3.Sticky notes
4.Microsoft Defender
5.Snip & Sketch
6.Your phone
7.Xbox Game Bar
8.Math input panel
9.Action Recorder
10.Paint 3D
11.Camera
12.One Drive
13.Skype
14.Internet explorer
15.Notebook
16.Voice recorder
17.WordPad
18.Microsoft store
19.Mail
20.Microsoft edge
21.Photos
22.Groove music
23.Maps
Endi ushbu dasturlar haqida va uning
imkoniyatlari to’g’risida birin ketin
to’xtalib o’tamiz.
4
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
1. Office
Shu vaqtgacha windows operatsion tizimida Microsoft office dasturi standart o’rnatilishi bilan kelmagan. Ammo vanihoyat windows 10 ning so’ngi yangilanishida bu ish amalga oshirildi. Microsoft office 365 dasturini ixcham web dastur sifatida tizimga kiritdi. Natijada foydalanuvchi internet tarmog;iga ulangan holda bemalol ushbu office dasturidan foydalanishi mumkun.
Dastur interfeysi
5
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
2. Microsoft cortana
Cortana - bu Microsoftning shaxsiy samaradorligi bo'yicha yordamchisi, bu bizga vaqtni tejashga va e'tiborni eng muhim narsalarga qaratishga yordam beradi.
Boshlash uchun vazifalar panelidagi Cortana
belgisini tanlaymiz. Agar nima deyishni bilmasak, "What can you do?" deb murojat qilganimizda u nimalar qilaolishini aytadi, va shunga qarab foydalanishimiz mumkun.
Kortana biz uchun qila oladigan ba'zi narsalar:
▪Taqvimni boshqarish va jadvalni yangilab turish
▪Microsoft Teams-dagi uchrashuvga qo'shilish
▪Ro'yxatlarni yaratish va boshqarish
▪Eslatmalar va signallarni o'rnatish
▪Faktlar, ta'riflar va ma'lumotlarni topish
▪Ilovalarni kompyuteringizda ochish
▪Ilovalarga murojatni amalga oshirish Va shu kabilar….
6
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
3. Sticky notes
Microsoft QaydlarNimanidir keyinroqqa oddiy usulda tezda saqlashimiz mumkin. Qaydlar ilovasi yordamida qaydlar yaratish, matn kiritish, qoʻlda yozish yoki rasm yuklash, matnni formatlash, ularni ishchi stolga mahkamlash, istalgan joyga surish, ularni qaydlar roʻyxatiga kiritish hamda barcha qurilmalarga hamda OneNote Mobile, Android va Outlook for Windows uchun Microsoft Launcher kabi ilovalarga sinxronlash mumkin.
4. Action Recorder(средство записи действий)
Bu oddiy ekranni videoga oluvchi operatsion tizimda mavjud bo’lgan dastur. Odatda ko’pchilik ekran harakatini videoga olish uchun qo’shimcha dasturlarni o’rnatishadi ammo tizim standart dasturi ham ushbu ishni amalga oshiradi.
5. Your phone
Kompyuterimizda o'zimiz yoqtirgan barcha narsalarga darhol kirish huquqini qo'lga kiritishimiz mumkun. SMS-xabarlarni osongina ko'rish va ularga javob berish, sevimli mobil ilovalarimizga kirish * va kompyuterimizda telefonimizning bildirishnomalarini qabul qilish va boshqarish uchun Android telefonimizni va kompyuterimizni ulash. Kompyuterimizda ** qo'ng'iroqlarni amalga oshirish va qabul qilish va ularni qurilmalarimizga o'tkazish. O'zimizning sevimli rasmlarimizni telefonimiz va
7
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
6. Snip & Sketch
Ekran rasmlariga, fotosurat va boshqa tasvirlarga pero, tegish yoki sichqoncha yordamida tezkor sharh qo‘shish va saqlash kabi amallarni bajarish uchun kerakli dastur.
7. Microsoft edge
Biz internet explorer haqida ancha yaxshi bilamiz. Odatda biz internet explorerni firefox , chrome , yandex yoki shu kabi boshqa brauzerlarni yuklab olish uchun ishlatamiz :)
Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, Internet Explorer -
Microsoft-ning eski flagmani.
Ammo microsoft edge bilan ancha yaxshi natijalarga erishdi. Umumiy qilib aytganda edge firefox yoki chromening alternativi.
8
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
8. Microsoft Defender
Ilgari Windows Defender nomi bilan tanilgan Microsoft Defender Antivirus dasturi elektron pochta, ilovalar, bulut va Internetdagi viruslar, zararli dasturlar va shpion dasturlari kabi tahdidlardan kutayotgan har tomonlama, doimiy va real vaqtda himoya qiladi.
9
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH
10. One Drive
Microsoft OneDrive - bu Microsoft tomonidan Office-ning veb-versiyasining bir qismi sifatida ishlaydigan fayllarni joylashtirish xizmati va sinxronizatsiya xizmati. Bu ham ancha foydali dastur hisoblanadi. Kompyuterdagi fayllar to’satdan yo’qolishi yoki o’chib ketishi mumkun bo’lganhollarda fayllarni yana qayta zaxiraviy bulutdan yuklash mumkun.
11. Xbox Game Bar
Win+G tugmalarini bosish orqali Windows 10 tizimining ichiga oʻrnatilgan oʻyinlar overleyi Xbox
Game Bar bilan ochish mumkun. Xbox Game Bar asosiy kompyuter oʻyinlari bilan ishlaydi hamda bizga ekrandan yozib olish va ulashish vidjetlariga darhol kirish, oʻyinchilarni izlash funksiyasi (LFG) yordamida yangi jamoadoshlarni topish hamda Xbox konsoli, mobil qurilma va kompyuterlarda oʻyindan chiqmagan holda Xbox tanishlarimiz bilan suhbatlashish imkonini beradi.
10
KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI Elboyev Baxtiyor | 212-DI GURUH