WEB BETLERDE ANIMACIYA JARATIW
Joba:
KIRISIW 1.TIYKARG’I BO’LIM
I.HTML BUL NE?
a.HTML tili.
b.HTML tilinin’ strukturası.
c.HTML tilinin’ tegları.
II. MACROMEDIA FLASH PROGRAMMASINDA ANIMATSIYALIQ OBEKTLER JARATIW
a.Macromedia Flash programması haqqında tu’sinik
b.Macromedia Flash programmasının’ jumıs maydanı
c.Programmada animatsiyalıq obktler jaratıw.
III. JUWMAQLAW PAYDALANG’AN ADEBIYATLAR
Kirisiw
Ta’lim protsessinde informatsiyalastiriw Prezidentimiz ha’m hu’kimetimiz diqqat orayindag’i mas’eleler qtarina kirip, si ma’seleni sheshiw boyinsha Qatar nizamalar ha’m qararlar qabil qilindi.Ma’mleketimizde Prezidentimiz Islam Karimov ha’reketi menen jamiyettin’ barliq tarawlarinda, tiykarinan, ta’lim sistemasinda zamanag’oy informatsiyaliq texnologiyalarinan ken’ paydalaniwdi jolg’a qoyiwg’a qaratilg’an u’lken itibari sebepli, bu’gin ja’miyettin’ barliq tarawlari ha’m xalqimiz turmis ta’rzine kompyuter texnologiyalari shuqir kirip barmaqta.
Ja’han informatsiyalastiriw dereklerine kiriw imkaniyatlarin ku’sheytiriw maqsetinde O’zbekistan Respublikasi Prezidenti Islam Karimov “Kompyuterlestiriw ha’m informatsiyalastiriw-kommunikatsion texnologiyalarin tadbiq qiliw ha’mde ja’nede rawajlandiriw haqqindag’i” № VII-3080-sanli (30.05.02 jil) Parmani dag’aza qilindi.
Informatsiyaliq texnologiyalarnin’ rawajlaniwi ha’m informatsiya ag’imlarinin’ artip bariwi, mag’liwmatlardin’ tez o’zgeriwisiyaqli jag’daylar insaniyat bul mag’liwmatlardi o’z waqtinda islew sharalarinin’ jan’a usillarin tabiwg’a ha’reket etpekte.
Usi kurs jumisim arqali men Web betlerdo jaratiw ha’m onin’ toliq u’yreniwge onin’ imkaniyatlari, ol arqali qanday jumislar islewdi, turmisimizdin’ qaysi tarawlarinda qollaniwg’a bolatug’inligin u’yreniw niyetindemen . Sonday-aq Bul pa’n arqali Web betlerde animaciya jaratiw CSS3 ha’m Macromediya Flesh programmasi menen islesiwdi uyrenip shiqpaqshiman. Usi kurs jumisimda Web betlerde «ANIMACIYA»lar jaratiwg’a ha’reket etemen. Bul arqali men «Macromedia Dreamweaver ha’m Macromedia Flesh» programmasin toliq islew prncipin u’yreniwime boladi. Onin’ tiykarg’i qa’siyetleri, teglari ha’m atributlari arqali animaciyalar jaratiwdi u’yrenbekshimen ha’m kurs jumisimnin’ sonin’da jaratilgan animaciyalar na’tiyjesin aliw niyetindemen.
Tayanısh tu’sinikler:HTM, Gipertekst, teg, atribut, frey, Hu’jjet denesi, *.htm, URL
Gipertekstli xujjetler jaratıw ushın arnawlı programma islep shıg’ılg’an bolıp, ol HTML – Hyper Text Mark up Language dep ataladı. Bul programma teg (tag) dep atalıwshı arnawlı kodlardan ibarat. Bul kodlar web-bette ko’rinbeydi, biraq olardın’ ja’rdeminde avtor brouzer aynasında web-bet qanday suwretleniwi kerekligin ta’ripleydi. Xujjettegi tekst parametrleri, grafikalıq obektlerdin’ jaylasıwı, ren’ler, gipersiltemeler h.t.b. sol tegler ja’rdeminde beriledi. Demek, tegler – bul brouzer tu’sinetug’ın kodlar, xızmetshi so’zler. HTML xujjeti <html> ha’m </html> tegleri arasındag’ı tekst bolıp tabıladı. Bul ashıwshı (<html>) ha’m jabıwshı (</html>) tegler ju’plıg’ı bolıp, bul xujjet HTML tilinde jazılg’anlıg’ın bildiredi. HTML xujjeti <head>...</head>, <title> … </title>, <body>… </body> bo’limlerden ibarat boladı.
Olardın’ ishinde xujjettin’ bası, atı ha’m denesi beriledi. Odan basqa shrift o’lshemin, bette jaylasıwın, ren’in, abzats, suwret parametrlerin belgilew, gipersiltemeler jaratıw, ha’r qıylı kesteler, formalar, freymler qoyıw ushın arnalg’an tegler ham bar. Atributlar ashılıw tegına ten’lik belgisi menen tırnaqshag’a alıp jazıladı. Ma’selen: < h1 align = "left " >.
To’mende HTML xujjetine bir mısal keltirilgen: <HTML>
<HEAD> <TITLE>WEB-bet</TITLE> </HEAD>
<BODY>
<N1> WEB-bet ko’rinisi</N1>
<R>Bul Bloknot programmasında jazılg’an ha’m Microsoft Internet Explorer de sa’wlelengen a’piwayı Web-bet.</P>
</BODY>
</HTML>
Gipertekstli hu’jjetler Bloknot tekst redaktorında (Pusk → Programmı → Standartnıe → Bloknot) tayarlanadı. Bunday xujjetlerdi arnawlı brouzerler (Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla) ja’rdeminde ko’riwge boladı. Bunda teglar sa’wlelenbeydi. Web-hu’jjetler 2 bo’limnen (hu’jjet ataması, hu’jjet denesi) ibarat ha’m ulıwma du’zilisi to’mendegi ko’riniste boladı.
<html>
<head>
<title> Hu’jjet ataması </title>
</head>
<body> Hu’jjet denesi </body>
</html>
Tiykarg’ı teglar dizimi: <P> Abzatstı ko’rsetiw <BR> Jan’a qatarg’a o’tiw
<H1>den
<H6>shekem
Zagolovkalar o’lshemlerin ornatıw
<FONT> SHriftlar o’lshemlerin ha’m ren’in ornatıw atributları <center> Tekstti ortada jaylastırıw
COLOR
Tekst ren’i
SIZE Tekst razmeri <OL> Nomerlengen dizim
<LI> Nomerlengen yaki markerlengen dizim elementleri <DK> Anıqlamalar dizimi
<DD> Anıqlamalar dizimindegi terminlerdi tu’sindiriw
<TABLE> Mag’lıwmatlardı qatar ha’m bag’analarda jaylastırıw atributları
MACROMEDIA FLASH PROGRAMMASINDA ANIMATSIYALIQ
OBEKTLER JARATIW.
Tayanısh tu’sinikler: Animatsiya, kadrlar (frames), simvollar (symbols), qatlamlar (layers), waqıt sızıg’ı(timeline).
Ha’zirgi kunde Web-saytlardı ko’rgizbeli, qızıg’arlı etip jaratıwda Macromedia Flash programmasının’ ornı bo’lek. Bul programma ja’rdeminde ha’r qıylı ha’reketleniwshi obektlerdi, videokliplar, dawıslı animatsiyalar, interaktiv obektlerden ibarat bolg’an multfilmlar jaratıwımız mu’mkin. Keyingi waqıtlarda Flash MX programması en’ tanıqlı interaktiv programmalardan birine aylandı. Onın’ ja’rdeminde tek g’ana animatsiya jaratıw menen sheklenip qalmay qosımsha quramalı dinamikalıq interaktiv programmalardın’ mag’lıwmatlar bazasın ha’m duziw mu’mkin. Ha’zirgi kunde Flashdan paydalanıwshılar sanı kunnen kunge ko’beyip atır. Son’g’ı mag’lıwmatlar boyınsha Flashdan paydalanıwshılar sanı 580 millionnan asıp ketti. Flash xaqıyqatındada ha’m multimedialı programmalar
arasında en’ effektiv programma bolıp, onı multimedialı ha’m ha’r qıylı oyınlı programmalar qatarında ushıratıw mu’mkin. Sol sebepli Flash en’ belgili interaktiv programmalardın’ biri bolıp tabıladı.
En’ con’g’ı shıqqan Flash MX modeli Macromedia kompaniyasının’ en’ jaqsı maxsulatı esaplanadı. Flash texnologiyası Evropa ha’m Amerikanın’ ha’r qıylı elektron proektlerinde qatnasqan. Mısalı, Ullı Britaniyanın’ Kerb kompaniyası multfilminin’ 1- bo’limin Web-dizaynın Flash texnologiyası ja’rdeminde isledi.
Flash programmasında islengen filmde grafikalıq obektler menen bir qatarda tekstli obektler menen ha’m islesiwge boladı. Macromedіa Flash programması filmg’a tekstli element qoyıp, onın’ qasiyetlerin beriwge ha’m o’zgertiwge mu’mkinshilik beredi.
Flash programmasında xujjetke basqa programma obektlerin jaylastırıwg’a da boladı. Sol sebepli kesteler yaki basqa sızılmalardı qaytadan sızıp otırıwdın’ qajeti joq. Tekst o’lshemin, stilin, formasın o’zgertiw ha’m mu’mkin.
Flash programmasında jaratılg’an obektlerdi bayıtatug’ın bul dawıs. Flash da dawıslı obektler jaratıw ushın dawıslı informatsiyanın qasiyetlerin uyrenip alıw kerek, sonda Flash de jaratılg’an filmler professional bolıp shıg’adı.
Flash programmasının’ tiykarg’ı jumıs maydanları ha’m tusinikleri
Macromedia Flash programması ja’rdeminde animatsiyalı prezentatsiyalar jaratıwımız mu’mkin. Prezentatsiyag’a tayar animatsiya obektlerin qoyıw mu’mkinshiliklerin beretug’ın Microsoft tın’ Power Point programmasına qarag’anda Macromedia Flash programmasında jaratılg’an obektler tolıg’ı menen siz ta’repten jaratıladı ha’m animatsiyag’a aylantırıladı. Sonın’ menen birge programmada aktiv elementler menen islesiw imkaniyatları da bar. Macromedia Flash programmasında kishi animatsiya faylları (kliplar), Internet betleri, elektron qollanbalar tayarlaw mu’mkin. Bunday fayllar o’zinin’ originallıg’ı ha’m islesiw an’satlıg’ı, jaratıw tezligi ha’m ko’lemi ko’p bolmawı menen ajıralıp tu’radı.
Da’slep bazı bir bazalıq tusiniklerdi anıqlap alayıq. Bul tusiniklerge kadrlar (frames), simvollar (symbols), qatlamlar (layers) ha’m waqıt sızıg’ı, shkalası (timeline) kiredi.
Timeline qatarı
Timeline (waqıt sızıg’ı, waqıt shkalası) Flash programmasında animatsiyalar menen islesiwdegi en’ tiykarg’ı a’sbap bolıp tabıladı. Onda qatlamlar xaqqındag’ı mag’lıwmatlar, qanday kadrlar gilt kadrlar ekenligi h.t.b. xaqqında mag’lıwmatlar sa’wlelenedi. Waqıt shkalası ja’rdeminde qaysı kadrlar ha’reket yamasa metkalardan (belkilerden) tu’ratug’ınlıg’ın tusiniwge boladı. Ol gilt kadrlardı ha’m animatsiyalardın’ putin bir bo’legii jaylastırıwg’a mu’mkinshilik beredi. Jaqsı sho’lkemlestirilgen ha’m qolıylı interfeys arqalı bul a’sbaptı tez arada u’yrenip alıwg’a boladı. Waqıt shkalasının’ geybir elementlerin ta’riypleyik
•Marker – aynada suwretleniwshi ag’ımdag’ı kadrlardı ko’rsetedi, qanday da bir kadrdı shaqırg’anımızda marker og’an avtomat tu’rde jaylastırıladı.
•Qatlamlar – shep ta’repte qatlamlar dizimi bar bolıp, onın’ astında qatlamlardı qosıwg’a ha’m alıp taslawg’a mu’mkinshilikler beriwshi knopkalar (tu’ymeler) boladı.