58.Обществ.-полит и дух жизнь Беларуси(1945-1985).

У пасляваенныя гады ў СССР і БССР захоўвалася паліт. сітэма, якая склалася ў 20-30 гг. і была замацавна ў Канстытуцыі СССР 1936 г. і Канстытуцыі БССР 1937 г. Дэкларуючы на словах дэмакратычныя свабоды, палітычны рэжым па сутнасці сваёй заставаўся таталітарным.

У пасляваенныя гады на Б. прыйшла новая хваля рэпрэсій – чарговыя арышты, дэпартацыя людзей на спецпасяленне і ссылку, абмежавнні на некаторыя віды дзейнасці і г.д. Рэпрэсіі праводзіліся з часу вызвалення рэспублікі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў да 1952 г. Зазначым, што галоўны ўдар быў накіраваны супраць інтэлігенцыі, таму што менавіта ў яе асяроддзі нараджаліся ідэі абнаўлення. Пачалася барацьба з т.зв. касмапалітызмам, нізкапаклонствам перад Захадам.

Смерць І. В. Сталіна (5 сакавіка 1953 г.) падштурхнула даўно наспеўшы працэс абнаўлення грамадства. Ён закрануў усе сферы жыцця – паліт., эк., сац., духоўную. «Хрушчоўская адліга», ХХ з'езд КПСС /1956 г./ з яго выкрываннямі культу асобы выклікалі глыбокія змены ў грамадска-палітычнай свядомасці.

Пасля ХХ з'езд КПСС на Беларусі пачалася рэабілітацыя ахвяр сталінскіх рэпрэсій. Але ў свядомасці многіх людзей ідэалогія сталіншчыны яшчэ засталася на доўгія гады.

У другой палове 50-х гг. былі пашыраны правы саюзных рэспублік.

Шмат блытаніны ўнесла рэарганізацыя партыйных і савецкіх органаў па гаспадарчаму прынцыпу. У выніку была скарочана колькасть сельскіх раёнаў, ствараліся калгасна – саўгасныя ўпраўленні.

Кастрычніцкі /1964 г./ пленум ЦК КПСС абраў першым сакратаром партыі Л.І. Брэжнева. Пры ім партыя ўмацоўвала сябе як вядучае звяно адміністратыўна – каманднай сістэмы. Рэальная паўната ўлады знаходзілася ў руках партыйных органаў. Так, апарат ЦК КПБ рыхтаваў пректы важнейшых рашэнняў у рэспубліцы, аналізаваў і кантраляваў дзейнасць важнэйшіх дзяржаўных органаў, падбіраў і празначаў кадры для работы ў іх.

Першым сакратаром ЦК КПБ з 1965 па 1980 гг. з'яўляўся П.М. Машэраў.

Пэўную ролю ў палітычнай структуры і жыцці грамадства адыгралі прафсаюзы і камсамол. Колькасць членаў прафсаюзаў узрасла.

Адміністратыўныя метады кіравання не спрыялі дынамічнаму развіццю грамдства. Пачатак пошукаў выхаду з такога становішча быў зроблены пасля лістападаўскага (1982г.) пленума ЦК КПСС, які выбраў Ю.У. Андропава генеральным сакратаром ЦК КПСС. Аднак пасля смерці Андропова ў лютым 1964 г. на пасаду генеральнага сакратара ЦК КПСС быў абраны К.У. Чарненка, які стаў звяртаць дзейнасць партыі і савецкіх органаў улады да часоў Л. Брэжнева. Гэтыя змены палітыкі на саюзным узроўні адлюстроўваліся і ў Беларусі.

Такім чынам, грамадска-палітычнае жыццё Беларусі ў другой палове 50-х першай палове 80-х гг. было неадназначным і супярэчным. У сярэдзіне 80-х усё вастрэй адчувалася неабходнасць пераадоляння негатыўных з'яў, маральнага ачышчэння і абнаўлення грамдства.

В послевоенные годы в СССР и БССР сохранялась полит. системы, которая сложилась в 20-30 гг. и была замацавна в Конституции СССР 1936 г. и Конституции БССР 1937 г. Декларируя на словах демократические свободы, политический режим по сути своей оставался тоталитарным.

В послевоенные годы на Б. пришла новая волна репрессий - очередные аресты, депортация людей на спецпоселении и ссылку, абмежавнни на некоторые виды деятельности и т.д. Репрессии проводились со времени освобождения республики от немецко-фашистских захватчиков до 1952 Заметим, что главный удар был направлен против интеллигенции, потому что именно в ее среде рождались идеи обновления. Началась борьба с т.н. космополитизмом, низкапаклонствам перед Западом.

Смерть И. В. Сталина (5 марта 1953 г.) подтолкнула давно назревшей процесс обновления общества. Он затронул все сферы жизни - полит., Эк., Соц., Духовную. «Хрущевская оттепель», ХХ съезд КПСС / 1956 / с его изобличения культа личности вызвали глубокие изменения в общественно-политической сознательности.

После ХХ съезд КПСС в Беларуси началась реабилитация жертв сталинских репрессий. Но в сознании многих людей идеология сталинизма еще осталась на долгие годы.

Во второй половине 50-х гг. были расширены права союзных республик.

Много путаницы внесло реорганизация партийных и советских органов по хозяйственному принципу. В результате было сокращено колькасть сельских районов, создавались колхозно - совхозные управлении.

Октябрьский / 1964 / пленум ЦК КПСС избрал первым секретарем партии Л.И. Брежнева. При нем партия укрепляла себя как ведущее звено административно - командной системы. Реальная полнота власти находилась в руках партийных органов. Так, аппарат ЦК КПБ готовил пректы важнейших решений в республике, анализировал и контролировал деятельность важнэйших государственных органов, подбирал и празначав кадры для работы в них.

Первым секретарем ЦК КПБ с 1965 по 1980 гг. являлся П.М. Машеров.

Определенную роль в политической структуре и жизни общества сыграли профсоюзы и комсомол. Количество членов профсоюзов возросло.

Административные методы управления не способствовали динамичному развитию грамдства. Начало поисков выхода из такого положения был сделан после ноябрьского (1982г.) пленума ЦК КПСС, который избрал Ю.В. Андропова генеральным секретарем ЦК КПСС. Однако после смерти Андропова в феврале 1964 г. на пост генерального секретаря ЦК КПСС был избран К.В. Черненко, который стал обращать деятельность партии и советских органов власти к временам Л. Брежнева. Эти изменения политики на союзном уровне отражались и в Беларуси.

Таким образом, общественно-политическую жизнь Беларуси во второй половине 50-х первой половине 80-х гг. было неоднозначным и противоречащим. В середине 80-х все острее ощущалась необходимость пераадоляння негативных явлений, нравственного очищения и обновления

-