Ф.Ницшенің асқанадам туралы бастапқы тұжырымдамасының мәні неде?

Философтың көзқарасы бойынша әлемде «супермендер» әлі пайда болған жоқ, дәлірек айтсақ, олардың тууы адамзаттың басты мақсаты болып табылады, оның көпшілігі оған субстрат болуға арналған. Көптеген ғасырлар бойы әлсіздер мен ренжігендерді жұбатушы рөлін атқарған өлі құдайдың орнын супермен алады. Супермен - маймылға қатысы бар адамға қатысты ең жоғары биологиялық тип. Бірақ бұл адамды тәрбиелеу керек, ал Ф.Ницшеде бұл үшін арнайы рецепттер жоқ: ол тек пайғамбар ретінде әрекет етеді, жаңа «көсемнің», «фюрердің», жарты құдайдың, тіпті мүмкін Құдайдың өзін де алдын ала болжайды. . Заратуштра супермен емес, ол суперменге «көпір».

Қарапайым адамдар - бұл супермен өсетін шикізат. Супермен – қарапайым адамдардың «тұлға табынуынан» әлдеқайда асып түсетін және «Заратустрада» толығырақ сипатталған Ф.Ницше мифологиясының негізін құрайтын жаңа «тұлға табынуы». Неміс-фашисттік «20 ғасыр мифі» Ф.Ницше философиясына негізделуінде таң қаларлық ештеңе жоқ. Суперменнің прототиптерін философ араб, рим және неміс дворяндарының өкілдерінде көрді, суперменнің мысалдары - скандинавиялық викингтер мен гомер кейіпкерлері. Дж.Цезарь, Н.Макиавелли және Наполеон сияқты тұлғаларды да суперменге жақын идеал деп санауға болады [Дегенмен, бар нәсілдердің ешқайсысы сол кездегі суперменнің пайда болуымен байланысты болмады, супермен туу фактісі бойынша ешбір таптың өкілі болмады. Ф.Ницшенің буржуазиялыққа қарсы философиясы фашизм идеологиясына толық қарама-қайшылық болғаны аңғарылады. Ницше Германияда үстемдік еткен бұқаралық сананың кез келген көрінісіне қарсы болды, оның супермені физикалық кемелділікті, жоғары моральдық және интеллектуалдық қасиеттерді біріктіреді. Фридрих Ницше христиандардың сенімін айыптады, өйткені ол адамдардың болашағын құлдың шеңберінен көрді. Оның жоспары - оның ақыл-ойының шегінде тұрған супермен. Бұл идея өмірдің әртүрлі салаларында: өнерде, философияда, ғылымда, психологияда және т.б.

Декарттық күмән принципін түсіндіріңіз: «Мен ойлаймын, демек мен өмір сүремін».

Философтың айтуынша, өзіңіздің бар болмысыңыздан басқаның бәріне күмәндану керек. Күмән туатындықтан, ойлау субстанциясы (адам) бар, демек, «Мен» бар. Декарттың белгілі тұжырымы осы пайымдаудан туындайды: «Мен ойлаймын, демек мен бармын». Декарт бұл тұжырымды негізгі сенімділік, күмәндануға болмайтын ақиқат ретінде алға тартты - сондықтан сенімді білімнің құрылысын қайта құруды бастауға болады.

Дәлелдеуді қорытынды деп түсінуге болмайды[3] («ойлайтын адам бар; мен ойлаймын; сондықтан мен бармын»); керісінше, оның мәні дәлелде, ойлау субъектісі ретінде менің болмысымның өзіндік сенімділігінде (res cogitans – «ойлайтын заттар»): кез келген ойлау әрекеті (және кеңірек – кез келген бейнелеу, сана тәжірибесі, cogito ойлаумен шектелмейді) ашады - оған рефлексиялық көзқараспен — мен, ойшыл, осы әрекетті орындаушы.

Аргумент субъектінің ойлау әрекетінде (сана) өзін-өзі ашуына нұсқайды: Мен ойлаймын - және өзімнің ойлауымды ой елегінен өткізе отырып, мен өзімді, ойшылдың оның әрекеттері мен мазмұнының артында тұрғанын көремін.