книги / Неопределенный интеграл
..pdf= |
1 |
|
3 4 (−1)− (−5)(2 (−2)(1)+ 3 4 1) |
|
= − |
17 |
. |
|
2 |
16 1 |
8 |
||||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
2 |
|
−1 |
|
−17 |
8 |
|
|
Итак, |
|
|
|
= |
8 |
|
+ |
+ |
+ |
|
+ |
||||||
|
|
(x + 1)(x + 2)2 (x + 3)3 |
x + 1 |
x + 2 |
(x + 2)2 |
x + 3 |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
+ |
− 5 |
4 |
+ |
|
− 1 |
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + 3)2 |
(x + 3)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Случай неправильной дроби Pn ((x))
Qm x
Пусть старшая степень числителя дробно-рациональной
функции Pn ((x)) больше или равна старшей степени знаменате-
Qm x
ля: n ≥ m . В этом случае надо выделить «целую часть» |
Tn−m (x) |
||||||||||
дроби |
Pn |
(x) |
|
|
Pn (x) |
|
|
Pn (x) |
|||
|
|
|
. |
Дробь |
|
представить в |
виде |
|
= |
||
Qm |
(x) |
Qm (x) |
Qm (x) |
||||||||
=Tn− m (x)+ |
|
R(x) |
|
, где степень «остатка» R (x) |
строго меньше |
||||||
|
Qm (x) |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R(x)
степени знаменателя, т.е. дробь Qm (x) правильная.
Многочлены Tn−m (x) и R (x) можно найти, например, с помощью деления «уголком».
Пример 6.5. Выделим «целую часть» и правильную дробь
x3
функции x2 − 2x + 3 .
Выполним деление «уголком».
61
|
|
x3 |
|
|
|
x2 + 2x − 3 |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
x3 + 2x2 − 3x |
|
|
x − 2 |
|
|
|
||
|
|
− 2x2 + 3x |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
−2x2 − 4x + 6 |
|
|
||||||
|
|
|
|
4x − 6 |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
В результате |
деления получили: |
|
= x − 2+ |
|||||
|
|
x2 − 2x + 3 |
||||||||
+ |
|
4x − 6 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
− 2x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Интегрирование дробно-рациональной функции
Сформулируем правило интегрирования дробно-рациональ- ной функции.
Пусть дробь |
R(x) = |
Pn (x) |
является правильной (степень |
Qm (x) |
числителя меньше степени знаменателя).
Правильную дробь надо представить в виде суммы элементарных дробей. Для этого:
1)представить знаменатель в виде произведения линейных множителей и квадратичных множителей, не имеющих действительных корней;
2)представить дробь в виде суммы элементарных дробей с неопределенными коэффициентами (см. табл. 4);
3)найти неопределенные коэффициенты.
Если дробь R(x) = Pn ((x)) не является правильной (степень
Qm x
числителя больше или равна степени знаменателя), то надо разделить числитель на знаменатель и представить функцию R(x) в ви-
де суммы многочлена и правильной дроби |
|
rl (x) |
|
R(x) = T (x)+ |
|
. |
|
Qm (x) |
Далее надо проинтегрировать многочлен и правильную дробь.
62
Пример 6.6. Вычислим интегралы от дробно-рациональных функций.
5x + 1
а) Вычислим неопределенный интеграл x2 + x − 2dx .
Представим подынтегральную функцию в виде суммы элементарных дробей, это было сделано в примере 6.1, а. Затем проин-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5x + 1 |
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|
||||||
тегрируем каждое слагаемое: |
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
+ |
|
|
|
dx = |
|||||||||||||||
|
x |
2 |
+ x − 2 |
|
|
|
x + 2 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
dx |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x − 1 |
|
|
|
|||||||||||
= 2 |
|
+ 3 |
|
= 2ln |
|
x −1 |
|
+ 3ln |
|
x + 2 |
|
+ C = ln |
|
(x − 1)2 |
(x + 2)3 |
|
+ C. |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
x −1 |
x + |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4x3 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
б) Вычислим неопределенный интеграл |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
x4 − 1 |
|
|
|
|
Представим подынтегральную функцию в виде суммы элементарных дробей, см. пример 6.1, б. Проинтегрируем каждое
слагаемое: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
4x3 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
2x |
|
|||||
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
+ |
|
|
+ |
|
|
|
|
dx = |
x |
4 |
− 1 |
|
|
x + 1 |
x |
2 |
+ 1 |
||||||||
|
|
x − 1 |
|
|
|
|
= ln x − 1 + ln x + 1 + ln x2 + 1 + C = ln x4 − 1 + C.
в) Найдем неопределенный интеграл x4dx− x3 .
Представим подынтегральную функцию в виде суммы элементарных дробей, см. пример 6.1, в. Проинтегрируем каждое слагаемое:
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
− |
|
− |
|
|
− |
|
|
+ |
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
||||||||||
x |
4 |
− x |
3 |
|
x |
x |
2 |
x |
3 |
x − 1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x − 1 |
|
1 |
|
1 |
|
||||||||||||||
= − ln |
|
x |
|
+ |
+ |
|
|
|
+ ln |
|
x − 1 |
|
+ C |
= ln |
+ |
+ |
+ C. |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
2x2 |
x |
|
x |
2x2 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx
г) Найдем неопределенный интеграл (x + 1)(x + 2)2 (x + 3)3 .
Воспользуемся разложением подынтегральной функции, полученном в примере 6.4, г:
63
( )( dx)2 ( )3 =
x + 1 x + 2 x + 3
|
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
−17 |
8 |
|
|
|
− 5 |
4 |
|
|
|
|
|
|
− 1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
= x |
+ 1 |
+ x + 2 + (x + 2)2 + x + 3 |
+ (x + 3)2 + (x + 3)3 dx = |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
17 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
= |
8ln |
|
|
x + 1 |
|
+ 2ln |
|
x + 2 |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
− |
8 |
ln |
x + 3 |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
+ C |
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x + 2 |
4(x + 3) |
4(x + 3)2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
(x + 1)(x + 2)16 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5x + 16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
8ln |
|
|
|
|
(x + 3)17 |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 2 |
4(x + 3)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
д) Найдем неопределенный интеграл |
x2dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x − 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
У подынтегральной функции степень числителя выше степени |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
знаменателя. Разделим числитель на знаменатель. |
|
|
x2 |
|
|
= x |
+ 1+ |
|
1 |
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x − |
1 |
x |
− |
1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Поэтому |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ x + ln |
|
x −1 |
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
x |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
−1 |
|
|
|
|
|
−1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
е) Найдем интеграл |
|
|
x2 − 2x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x2 − 4x + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Выделим «целую часть» подынтегральной функции: |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x2 − 2x + 1 |
= 1+ |
|
|
|
|
|
2x − 4 |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
x2 − 4x + |
5 |
|
x2 − 4x + |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 2x + 1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Так как |
|
|
d (x |
2 |
− 4x + 5)= (2x − 4)dx , |
то |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 4x + 5 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= x + ln |
x2 − 4x + 5 |
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
ж) Найдем интеграл |
|
|
|
|
|
. Воспользуемся результатами |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x2 − 2x + 3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
примера 6.5: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
= x − 2+ |
|
4x − 6 |
|
|
. Поэтому |
|
|
|
|
|
x3 dx |
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
2 |
|
− 2x + 3 |
|
x |
2 |
|
|
|
|
x |
2 |
− 2x + 3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
− 2x + |
|
|
|
|
4x − 6 |
|
|
|
dx. Последний интеграл имеет вид (С) гла- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
x |
2 |
− 2x + 3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
64
вы 1, §2.2. Представим его следующим образом: |
|
|
|
|
|
4x − 6 |
|
|
dx |
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
2 |
− 2x + |
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(2x − 2)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
= 2 |
− 2 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
После |
|
интегрирования получим: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
2 |
− 2x |
+ |
3 |
|
(x − 1) |
2 |
+ |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x3 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
− 2x + 2ln(x |
|
− |
2x + 3)+ |
2arctg |
|
|
|
|
|
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
x2 − 2x + 3 |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
з) |
|
6x dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x4 + 5x2 + 4 |
|
|
|
|
( |
|
)( |
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Так как |
|
|
x4 + 5x2 + 4 = |
|
x2 + |
4 |
, то подынтегральная |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функция может быть записана в |
|
виде |
|
|
суммы |
|
|
|
|
|
6x |
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x4 + 5x2 + 4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
Ax + B |
|
+ |
Cx + D |
. |
|
|
|
Найдем |
|
неопределенные |
|
коэффициенты |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
x2 + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6x dx |
|
|
|
|
|
2x dx |
|
|||||||||||||||||||||
и проинтегрируем полученную сумму |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
− |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x4 + 5x2 |
|
+ 4 |
x2 + 1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
− |
2x dx |
|
= ln |
|
x2 + 1 |
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
x |
2 |
+ 4 |
|
|
x |
2 |
+ 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
Задание 6. Вычислите неопределенные интегралы |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Знаменатель имеет только действительные различные корни: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1) |
|
|
|
(x + 5)dx |
; |
|
|
|
|
|
2) |
|
|
|
|
5dx |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(x + 1)(x − 3) |
|
|
|
|
|
(x + 1)(2x − 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 19x + 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx ; |
4) |
|
|
|
|
|
dx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
( |
|
x − |
|
|
) |
( |
x |
2 |
+ 5x + |
6 |
) |
x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
5) |
|
|
xdx |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6) |
|
|
2x4 + x3 −14x2 − 6x − 9 |
dx ; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
+ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
− 9x |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
7) |
|
|
x3 + x2 − 6 |
|
|
|
|
|
|
8) |
|
|
|
2x2 + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
dx ; |
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x3 − x2 − 2x |
|
|
|
|
|
x4 − 5x2 + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Знаменатель имеет только действительные корни. Некоторые из них – кратные:
65
9) |
−3x3 − x2 + 5x + 2 |
dx ; |
|||||||
|
|
x3 (x + 1) |
|
|
|||||
11) |
|
x3 − 3 |
|
|
dx ; |
||||
( |
)( |
x |
2 |
|
) |
||||
|
|
|
x −1 |
|
−1 |
|
|
10) |
|
−3x3 − x2 + 5x + 2 |
dx ; |
|
x3 (x + 1) |
||||
|
|
2x + 1 |
|
|
12) |
|
dx . |
|
|
x2 (x − 2)2 |
|
Знаменатель имеет комплексные различные корни:
13) |
|
|
2x2 + x + 1 |
|
|
|
x2 + 2 |
||||
|
|
|
dx ; |
14) |
|
dx ; |
|||||
( |
x + 1 |
x2 + 1 |
x4 −1 |
||||||||
|
|
|
)( |
) |
|
|
|
(3x + 1)dx |
|||
15) |
|
2x3 |
+ x2 + 1 |
|
|
|
|||||
x2 (x2 + 4)dx ; |
16) |
|
. |
||||||||
x4 + 5x2 + 4 |
Знаменатель имеет комплексные кратные корни:
17) |
dx |
18) |
x3 + 10x + 1 |
|
|
|
dx . |
||
(x2 + 9)2 |
(x2 + 9)2 |
Замечание. При решении примеров 17 и 18 воспользуйтесь рекуррентной формулой.
§2. Интегрирование тригонометрических функций
1. Основная тригонометрическая подстановка
|
Пусть R – некоторая дробно-рациональная функция. Инте- |
|||||||||||||
грал |
R(sinx, |
cosx)dx |
сводится |
к |
|
интегралу |
вида |
|||||||
R* (t )dt = |
Pn (t ) |
dt |
с помощью |
основной |
тригонометрической |
|||||||||
Qm (t ) |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
подстановки t = tg |
x |
|
. Здесь |
R* (t ) |
– дробно-рациональная функ- |
|||||||||
|
|
|||||||||||||
ция, Pn (t ),Qm (t ) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
– многочлены степени n, m соответственно. |
|
|||||||||||||
|
Так как t = tg |
x |
, то x = 2arctgt, dx = |
2 |
|
dt. |
|
|||||||
|
|
|
1+ t2 |
|
||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
66
Далее выразим через новую переменную t функции sin x
и cos x:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2sin |
x |
cos |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
2sin |
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2tg |
|
|
|
|
|
|
2t |
|
||||||||||
sin x = |
2 |
2 |
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
= |
2 |
= |
|
|
; |
|||||||||||||||||||
sin |
2 |
x |
+ cos |
2 x |
sin |
2 x |
+ cos |
2 x |
1+ tg |
2 x |
1 |
+ t2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
cos |
2 |
|
|
− sin |
2 |
|
|
1− tg |
2 |
|
|
1− t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
cosx = |
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
= |
|
|
2 |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
cos |
2 |
|
|
x |
+ sin |
2 |
|
x |
1+ tg |
2 |
|
x |
|
1 |
+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Выполним |
|
|
|
основную |
|
|
тригонометрическую |
подстановку. |
В результате получим интеграл от рациональной функции нового аргумента t:
|
|
2t |
|
|
1− t |
2 |
|
2 |
|
|
R(sinx, |
cosx)dx = R |
|
, |
|
|
|
dt = R* (t )dt. |
|||
1+ t |
2 |
1+ t |
2 |
1+ t |
2 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 7.1. Найдем интегралы от функций, рационально зависящих от тригонометрических, с помощью основной тригонометрической подстановки.
а) |
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
cosx + sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Полагаем t = tg |
x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
dt |
|
2dt |
|
||||||
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
1+ t2 |
|
= |
|
|
1+ t2 |
= |
= |
|||||||||
cosx + sinx |
|
|
|
|
|
|
|
2t |
1 |
− t2 + 2t + 1+ t2 |
2+ 2t |
||||||||||||||
|
|
|
|
1− t2 |
+ |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
1+ t2 |
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
= |
|
|
dt |
= ln1 |
+ tg |
x |
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
1+ t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
67
б) |
|
dx |
. |
|
3 |
+ 4cosx |
|||
|
|
Воспользуемся основной тригонометрической подстановкой.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
= t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
dx |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
1+ t |
= |
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||
|
3+ 4cosx |
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
1− t2 |
3(1+ t2 ) |
+ 4(1− t2 ) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cosx = |
1− t2 |
|
|
|
3+ 41+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
2dt |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
7 + t |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
7 + tg |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
+ C = |
ln |
|
2 |
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
7− t2 |
|
|
7 |
|
|
|
|
7 − t |
|
|
|
7 |
|
7 − tg |
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
в) |
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
1 |
− sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Применим основную тригонометрическую подстановку. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
|
|
= t |
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
2 |
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
2dt |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
1+ t |
|
= |
|
= |
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
1− sinx |
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
2t |
1+ t2 − 2t |
(1− t )2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
1 |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sinx = |
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
= |
|
|
|
2 |
|
+ C = |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
1 |
− t |
1− tg |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Интегрирование четных (нечетных) относительно синуса (косинуса) функций
Универсальная подстановка довольно часто приводит к сложным вычислениям. Во многих случаях интегралы указанного выше вида могут быть вычислены с помощью более простых подстановок.
68
|
|
Если |
выполнено |
|
условие |
R(− sinx,cosx)= −R(sinx,cosx) , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
т.е. функция является нечетной относительно sin x , |
то применяют |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
подстановку t = cosx . |
|
|
условие R(sin x,− cosx)= −R(sinx,cosx) , |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Если |
выполнено |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
т.е. функция является нечетной относительно cosx , |
то применяют |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
подстановку t = sin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
R(− sinx,− cosx)= R(sinx,cosx) , |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Если |
выполнено |
|
условие |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
т.е. функция является четной относительно sin x и cosx , |
то при- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
меняют подстановку t = tgx . При этом используются формулы: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
sin x = |
|
|
|
t |
, |
|
|
cosx = |
|
1 |
|
|
, |
|
dx = |
|
|
dt |
, |
x = arctgt. |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ t2 |
1+ t2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
Пример 7.2. Найдем неопределенные интегралы от четных |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(нечетных) относительно синуса (косинуса) функций. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
а) |
|
|
sinx dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
2cos2 x + 3sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sinx |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
Подынтегральная функция R(sinx,cosx)= |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2cos2 x + 3sin2 x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
является |
нечетной |
|
|
|
относительно |
|
|
|
синуса: |
|
R(− sinx,cosx)= |
||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
(− sinx) |
|
|
= |
|
|
|
|
|
− sinx |
|
|
|
|
|
|
= −R(sinx,cosx). Восполь- |
||||||||||||||||||||||||
2cos2 x + 3(− sinx)2 |
|
2cos2 x + 3sin2 x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
зуемся подстановкой |
|
|
t = cosx. |
Тогда |
|
|
dt = − sinxdx, |
sin2 x = 1− t2 , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
sinx dx |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
−dt |
|
|
|
|
= − |
dt |
|
= |
|||||||||||||||||
|
|
2cos |
2 |
x + 3sin |
2 |
|
x |
|
2t |
2 |
+ 3(1 |
− t |
2 |
) |
3− t |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
3 − t |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
3 − cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= |
|
ln |
|
|
|
+ C = |
|
|
|
ln |
|
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
2 |
3 |
|
3 + t |
|
2 |
3 |
|
3 + cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) cos3 xdx . 3− sinx
69
В этом |
случае |
R(sinx,cosx)= |
cos3 x |
. Так как |
|||
3+ sinx |
|||||||
|
(− cosx)3 |
|
|
|
|
||
R(sinx,− cosx)= |
= − |
cos3 x |
= −R(sinx,cosx), то подын- |
||||
3+ sinx |
3+ sinx |
||||||
|
|
|
|
|
тегральная функция является нечетной относительно косинуса.
Воспользуемся подстановкой t = sin x . Так как cos3 x dx = |
|||
|
2 |
|
|
= cos2 x cosx dx = (1− sin2 x) d (sinx), то cos3− |
3sinxdxx = |
(1− t )dt |
. |
3− t |
|||
Мы получили интеграл от дробно-рациональной функции. |
Так как степень числителя подынтегральной функции выше
степени знаменателя, то разделим числитель на знаменатель, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
выделим |
|
целую |
часть |
и «остаток». Получим: |
|
(1− t2 )dt |
= |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3− t |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
= t + |
3 |
− |
|
|
|
dt |
= |
|
|
+ 3t + 8ln |
3− t |
+ C . |
Выполним |
обратную |
|||||||||||||||||||||
3 |
|
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
− t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
замену: |
|
cos3 xdx = |
1sin2 |
x + 3sin x + 8ln(3− sin x)+ C. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3− sin x |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
в) |
|
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3+ sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
Подынтегральная функция R(sinx,cosx)= |
|
|
|
|
является |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
3+ sin2 |
x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
четной |
|
относительно |
синуса и |
косинуса: |
|
R (− sinx,− cosx)= |
|||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
1 |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
1 |
|
|
= R (sin x,cosx). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3+ (− sin x)2 |
3+ sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
В этом случае выбираем подстановку tg x = t. Тогда |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
1+ t2 |
|
|
= |
|
|
1+ t2 |
|
= |
|
= I |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
||||||||||||
|
|
3+ sin2 x |
|
|
|
|
|
t2 |
|
|
|
+ t2 |
) |
+ t2 |
|
3+ 4t2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
3+ |
|
|
|
3 1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдем первообразную и выполним обратную замену:
70