41

Миннесоты, а также озёрные системы Венгрии, Шотландии, Швейцарии, а также, конечно, Великие озёра Северной Америки, которые являются, возможно, наиболее исследуемыми системами озера в мире с точки зрения туризма и отдыха.

КУЛЬТУРНО-ИСТОРИЧЕСКИЙ ТУРИСТСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ КАЗАХСТАНА

Абирова А.Ж., под руководством д.г.н. Плохих Р.В.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы

e-mail: abirrova.a@mail.ru

На современном этапе Республика Казахстан ставит перед собой цель реализации модели создания конкурентоспособной экономики с приоритетными отраслями, имеющими потенциал повышения конкурентоспособности. Туристская индустрия играет важную роль в этой связи. Культурно-познавательный туризм представляет собой путешествия с целью духовного познания, расширения культурного кругозора, знакомства с традициями, бытом, с ценностями народа посещаемой страны. Казахстан, обладая самобытной культурой кочевого народа, имеет огромный нереализованный потенциал для развития туризма на международном и региональном рынках. Культурно-исторический туристский потенциал позволяет республике гармонично интегрироваться в международный рынок туризма и достичь интенсивного развития туризма в стране. В республике действует концепция развития туризма, в которой отмечено, что туризм способен оказать три положительных эффекта на экономику страны: 1) обеспечить приток иностранной валюты и оказывать положительное влияние на такие экономические показатели как платежный баланс и совокупный экспорт; 2) помогает увеличить занятость населения; 3) способствует развитию инфраструктуры страны.

Научно-исследовательские экспедиции в зарубежные архивы и библиотеки дали отменные результаты: удалось приобрести более пяти тысяч рукописей и печатных изданий. Учеными Казахстана была проведена реставрация мавзолеев, мечетей и медресе, некрополей. Археологи исследовали более 30 городищ, стоянок и курганов. К изданию готовится свод исторических и архитектурных памятников Казахстана, общее количество которых более 35 тысяч. Мавзолей Ходжи Ахмета Ясави и археологический комплекс Тамбалы включены в Список Всемирного Наследия ЮНЕСКО. Казахстан богат памятниками истории и культуры, расположенными на Великом Шелковом пути (ВШП). Актуальна организация транзитных туров на ВШП, так как это даст Казахстану возможность войти в сферу интереса жителей Японии, Малайзии, КНР, Кореи, европейских государств. Необходимо развить туристскую инфраструктуру и развернуть рекламную кампанию, хотя некоторые мероприятия международного масштаба уже являются рекламной для Казахстана. С приобретением независимости в стране была заложена основа для регулирования туристско-рекреационной деятельности и возрождения исторического и культурного наследия народов.

В последние годы туристы из разных стран стремятся увидеть самую молодую столицу мира, которая динамично развивается, и город Алматы, имеющий насыщенную и интересную историю. В Алматы жили и работали известные деятели науки и искусства, культуры и образования, внесшие большой вклад в развитие Казахстана. Памятники духовного наследия Алматы сосредоточены в музеях, архивах и частных собраниях. Территория современного города хранит культурные напластования разных эпох. Все эти исторические и культурологические факторы являются составляющими культурного наследия Алматы и определяют его своеобразие. В городе действуют

32 республиканских и городских библиотеки, 30 национальных культурных центров идр. Восточный Казахстан является привлекательным для туризма регионом, так как на его

территории сочетаются разные виды ландшафтов и историко-культурных объектов, позволяющие развивать разные виды туризма.

131

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АГРОТУРИЗМ ТҮРЛЕРІНІҢ ДАМУЫ

Алпысбаева Д., г.ғ.к., доц. м.а. Ақтымбаева А.С. жетекшілігімен

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы

e-mail: dana-alpysbajeva@mail.ru

Бұл мақалада Оңтүстік Қазақстан облысындағы агротуризм түрлерінің дамуы, маңыздылығы ашылады.

Түйін сөздер: агротуризм туризм, туризм, ауылшаруашылығы

Біздің елімізде болып жатқан саяси және экономикалық өзгерістер күмән жоқ ауылдық жерлерде еңбек пен тұрмыс жағдайларын өзгерту үшін ауыл шаруашылығын қайта құрылымдау қажеттігін тудырады.

Ауылдық жерлерде осы мақсатқа іске асыруға ықпал ететін факторлар мыналар: жердің төмен бағасы, арзан еңбек күші, салыстырмалы жақсы қоршаған орта, төмен деңгейдегі қылмыс, экономикалық қызметтің кейбір түрін жүзеге асыру үшін табиғи (табиғи) аймақтық алғышарты болып табылады. Кейбір аудандарда және ауылдарда енгізілетін функцияны таңдау, жергілікті үкімет шешімімен, реттелген аумақтарды дамыту қабылданған сызбалар тәуелді болыптабылады.

Мұндай қайта құрылымдаудың бір түрі, ауыл тұрғындарының жандандыруды насихаттау және қосымша табысты қамтамасыз ететін агротуризм болуы мүмкін.

Жалпы алғанда Қазақстан Республикасында агротуризмді дамымаған сала ретінде сипаттауға болады. Көрікті жерлерде орналасқан ауылдық аймақтардың көбі ауылдық туризмді дамытуға қажетті барлық табиғи, тарихи, мәдени ресурстарға ие, бірақ бұнда сол ресурстарды тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін агротуризм инфрақұрылымы жоқ, сондықтан да шетелдік тәжірибені оңтайлы қолдану бұл өңірдің болашағы үшін аса маңызды, себебі агротуризмді дамыту өңірдің туристік ресурстарының тиімділігін арттырудың басты кепілі болмақ. Республикамыздағы агротуризмнің болашақтағы әлеуетті тұтынушылары орта тап болмақ. Агротуризм жекелеген демалыстың түрі ретінде орын ауыстыру, ойын-сауық іс-шарасы мен экскурсиондық бағдарламаның ұйымдастырылуын қарастыра отырып, негізінен орта тап қажеттіліктерінқанағаттандырады.

Ауылдық туризмнің тұтынушылары немесе мақсатты топтар ретінде төмендегі туристер санаты қарастыруға болады: балалары бар отбасылар; қарт адамдар; жастар; спорт сүйер қауым (атқа міну, спелеология, альпинизм, т.с.с). Ауылға жан бітіріп, оны туристік орталық ретінде қалыптастыру арқасында жағдайын жақсарту үшін туристік әлеуеті бар ауылдық аймақта агротуризм сынды шығынды көп талап етпейтін, әрі ауылдың экономикалық ахуалын түзейтін тиімділігі жоғары туризм түрін дамыту тиімді де уақыт талабына сай бетбұрыс болар еді.

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНДА ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІКЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ

Алтынбек А.Б., г.ғ.к., проф. м.а. Алиева Ж.Н. жетекшілігімен

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы e-mail: aliyeva.zhannat@gmail.com

Туризм қазіргі таңда дамыған және дамып келе жатқан көптеген мемлекеттердің экономикасының басты негізі болып, бұл әлемдік экономиканың ең басты және тез дамитын саласы болып табылады. Қазақстандағы туризм ел экономикасының саласы болып табылады, оның кірістері 2014 жылы жалпы ішкі өнімнің 0,3% -ын құрады. 2020 жылға қарай Қазақстан Үкіметі бұл көрсеткішті 3% -ға дейін арттыруды жоспарлап отыр. Жыл сайын Қазақстанға келген туристер саны артып келеді. Мемлекет басшысы бірнеше рет атап өткендей, туризм, әсіресе, этно-эко-турлар – экономиканың перспективалы салаларының бірі. Осыған орай, Қызылорда облысында алдағы жылдары дамудың басым бағыттарының бірі жаңа демалыс аймақтары мен этноауылдарды ашу болып табылады. Қазақстан Республикасының оңтүстік бөлігінде Қызылорда облысы туристер үшін ең тартымды болып есептеледі. 2017 жылдың қорытындысы бойынша Қызылорда облысына

132

туризмге келушілердің саны өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 26% артып, 2 391 (2016 жылы 1898) құрады, ал ішкі туризмге келушілер саны 27,1% -ға артып, 41,652 (2016 жылы 32781) адам болды. Қазіргі таңда облыс бойынша туристік қызметті жүзеге асыратын және тұруды ұйымдастыру жөніндегі қызметтерді ұсынатын субъектілердің барлық саны 57 құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 5,6% өскен. Оның ішінде туристік қызметті жүзеге асыратын субъектілер саны 11 ( 8 туристік фирма мен 3 дара кәсіпкер), тұруды ұйымдастыру жөніндегі қызметтерді ұсыну бойынша 46 (кәсіпорындар саны – 15 ке, дара кәсіпкерлер 31-ге) тең. Қызылорда облысындағы Сырдария өзенінің төменгі ағысында орналасқан Қамбаш көлі Қызылорда, Байқоңыр, Әйтеке би кент және Арал қаласы тұрғындарының қала сыртындағы демалыс орны ретінде таныс. Бұл ретте төлемқабілеттілігі жеткілікті туристер үшін әр түрлі қызметтер мен көңіл көтеретін қызметтер ұсыналады. Сонымен қоса бұл аймақта экотуризмнің дамуы көзделіп отыр, соған орай Қамбаш көлінің 450 га жері экотуризмді дамытуға беріледі және бұл көлде су туризмі қарқынды даму қатарында. Туристер қайықтарды, жел диірмендерін, катамарандарды және гидроциклдерді пайдалана алады. Қазіргі уақытта Камбаш көлінің жағасында туризмді дамыту үшін инвестициялар тартылды және 105 млн. теңгеге 90 нысан салынды. Нәтижесінде жағалаудағы құрылыс жұмыстарына 350-ден астам жергілікті қызметкер тартылды, 150-ден астам адам маусымдық жұмыстармен қамтамасыз етілді.

Тағы бір демалыс аймағы Құттықожа ауылындағы «Тау самалы». Ұйымдастырушылардың айтуынша, бұл нақты жаздың қалжырататын жылу әдемі және жайлы жұмақ, сондай-ақ келушілер үшін қауіпсіз жасалған. «Тау самалы» демалыс аймағына апарар жол тегістелтген асфальт, сонымен қатар ағаш үйлер мен қар үйлерде демалуды таңдау ұсынады. Демалыс үшін артықшыдықтардың бірімобильді Интернет жүйесі. Қазақстанда тұңғыш рет Байқоңыр кешеніне турларды құру, қалыптастыру және сату ісіне қатысуға тура келетін туристік отандық туроператорлар 2017 жылдың басынан бастап қатыса алады. Қазақстан туроператорлар бойынша «Ғарыш жер үсті инфрақұрылымын пайдалану орталығы» қолайлы мөлшерлемелер бойынша «Байқоңыр» кешеніне бару шетелдік және отандық туристерге арналған тур пакеттері, және ұшыру, қону туралы графиктерді олардың ресми сайттарында ақпарат алуға болады.

Облыста аймақтың туристік имиджін қалыптастыру және халықаралық, республикалық туристік қызмет нарығында аймақтық турөнімді алға жылжыту мақсатында алғашқы қадамдар жасалып келеді.

АКТИВНЫЕ ВИДЫ ТУРИЗМА В КАЗАХСТАНЕ

Аманжанова Д.С., под руководством д.г.н. Плохих Р.В.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы

e-mail: amanzhanovadilyara@mail.ru

В Казахстане популярность активных видов туризма постепенно возрождается. Урбанизация приводит ко множеству проблем со здоровьем у населения из-за малоподвижного образа жизни. На основе туризма можно снизить общую заболеваемость населения на 30 % и повысить его работоспособность. Скалолазание развито в основном в низкогорной и среднегорной зонах (например, скалы лесничества в ущелье Киши Алматы). Распространено оно и в горной местности (Бутаковский водопад, скалы вблизи от альпинистского лагеря Туйыксу). Особая разновидность активного туризма – скайранинг (бег в гору). В основном он проводится как массовое спортивное мероприятие. Например, ежегодные забеги на пики Нурсултан (Комсомол) и Амангельды. Обычно перепад высоты составляет 1-2 км, редко – более 2 км. Водный туризм – вид активного туризма, суть которого в преодолении группой туристов естественных препятствий, встречающихся на реке по маршруту с помощью мускульной силы, плавательного средства и туристского снаряжения. Классический водный туризм – разновидность массового туризма на реках со спокойным течением. Рафтинг – разновидность водного туризма по рекам с бурным течением в горной местности с использованием рафтов. Туристы могут сплавляться на других суднах: каяках, байдарках, катамаранах, резиновых надувных лодках, плотах и др. Мекка водного туризма – реки Жетысу Алатау: Каратал, Лепси, Кора, Тентек и др. Пешеходный туризм – вид активного туризма, суть которого заключается в пешем преодолении маршрута группой туристов по слабопересечённой местности. Категория сложности маршрута определяется по наличию препятствий, географическим характеристикам, автономности и напряжённости маршрута и др. Маршруты прокладывают на

133

равнине или в предгорьях, невысоких горах (до 3000 м), любых привлекательных для туризма районов. Велосипедный туризм – вид активного туризма, суть которого в преодолении группой туристов естественных препятствий по дорогам, тропам или бездорожью на велосипеде. Маунтинбайк – это путешествия в горных условиях на горных велосипедах. Развитие велосипедного туризма возможно во всех областях Казахстана. Спелеотуризм – вид активного туризма, цель которого – посещение естественных или рукотворных пещер и лабиринтов. Спелеотуризм зависит от распространения пещер, которые могут встречаться на равнинах и в горной местности. В высокогорьях пещеры встречаются в ледниках (ледники Богдановича и Туйыксу, имеется ряд ледовых пещер на других ледниках Казахстана). Самой длинная в Казахстане – Октябрьская пещера в леднике Богдановича (длина 1390 м). Рогейн – вид активного туризма, представляющий командное или индивидуальное ориентирование на запланированном маршруте с взятием контрольных пунктов. Способы передвижения на могут быть разными. Имеется разновидность рогейна –мультигонки, – переплетение нескольких видов активного туризма. Привлекательны для организации рогейна ландшафты невысоких гор: Киши и Улкен Богуты, восточная оконечность Иле Алатау, хребет Малайсары, горы Шу-Иле, Тарбагатай, Сарыарка, КиинКириш, окрестности вдхр. Буктырма. Горнолыжный туризм – вид активного туризма, суть которого в преодолении снежных горных склонов одним туристом с помощью лыж и соответствующего туристского снаряжения. Сноумотобординг – катание сноубордиста по принципу водных лыж, при этом вместо катера используется мотоцикл или снегоход. Основные районы развития горнолыжного туризма – это северные склоны Иле Алатау и Алтай. Лыжный туризм популярен в регионах, где снежный покров держится не менее трех месяцев. Северный и Восточный Казахстан располагают наиболее пригодными условиями для его развития.

ОТВЕТСТВЕННЫЙ ТУРИЗМ КАК СРЕДСТВО ДОСТИЖЕНИЯ УСТОЙЧИВОСТИ ДЕСТИНАЦИИ

Астапова А.И., под руководством д.г.н. Плохих Р.В., к.ф.-м.н., доц. Веткиной С.Н.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы Российский университет дружбы народов, Москва

e-mail: luntiko.ann@gmail.com

Современное общество в настоящее время пришло к пониманию положения, что качество жизни его жителей во многом зависит от качества окружающей среды, а не только от уровня экономического благополучия. ЮНВТО осознает, что дальнейший рост международного туризма и новые тенденции его развития ставят туризм в особую стратегическую позицию с точки зрения положительных эффектов или отрицательного воздействия на устойчивость природоохранных территорий и развитие потенциала окружающей среды, включая этнокультурные сообщества. Неконтролируемый рост туризма может привести к ухудшению состояния окружающей среды, деградации и снижению биоразнообразия, разрушению хрупких экосистем, а также возникновению социальных, культурных и экономических конфликтов. Решение данной проблемы заключается в разработке и применении подходов к развитию туризма, учитывающих воздействие туристской деятельности на окружающую природную и культурную среду. Одним из таких подходов является концепция ответственного туризма. Ответственный туризм – это форма развития туристскорекреационной деятельности, которая эффективно использует и сохраняет в долгосрочной перспективе природные, культурные, социальные и другие ресурсы, способствует позитивному и справедливому пути развития человеческого общества и экономики. Ответственный туризм разделяет те же цели, что и устойчивый туризм, уделяя особое внимание целостности окружающей среды, социальной справедливости и максимизации преимуществ общин. Кроме того, ответственный туризм является наиболее предпочтительной политикой, которая активно используется европейскими и африканскими странами. Ответственный туризм – это ответственность за то, чтобы сделать туризм устойчивым, и что должны люди сделать для решения конкретных проблем. Чтобы обеспечить устойчивость в туризме, необходимо знать экологические, социальные и экономические последствия деятельности туризма и учитывать эти последствия во время планирования. Он отличается от устойчивого туризма тем, что он фокусируется на том, что делают люди, предприятия и правительства, чтобы максимизировать положительные экономические, социальные и экологические последствия туризма. Следовательно, учитывая принципы ответственного туризма, во время

134

планирования туризма на территории будет достигнута устойчивость и обеспечено равновесие между всеми компонентами. В мире существует более пятидесяти международных центров ответственного туризма, включающие международные организации, исследовательские центры, неправительственные некоммерческие организации и национальные органы власти, которые созданы в регионах для решения возникающих проблем в области ответственного туризма. Подобные центры функционируют в Австралии, Испании, Великобритании, Франции, Бразилии, Таиланде, США, Индии, Канаде, Финляндии, Южной Африке и ряде других стран. Помимо этого существует множество специализированных туроператоров, занимающихся данным направлением в туризме. В Российской Федерации в октябре 2015 года был создан Международный центр ответственного туризма РФ и СНГ, но деятельность данного центра в настоящее время не затрагивает территорию Республики Казахстан. На современном этапе развития туризма в Казахстане следует использовать концепцию ответственного туризма для высокоэффективного развития туристской отрасли и минимизации отрицательных последствий в будущем, а также достижения устойчивого развития туризма.

ВЛИЯНИЕ ОТЗЫВОВ НА ГОСТИНИЧНЫЙ БИЗНЕС

Әмзе Н.Р., под руководством д.г.н. Плохих Р.В.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы

e-mail: nurayamze@mail.ru

На рынке туристских услуг гостиничные предприятия (ГП) занимают особую позицию. Это доказывают следующие аргументы: а) ГП предоставляют широкий спектр услуг как для гостей, так и для местного населения; б) ГП обычно относятся к многопрофильным, поскольку удовлетворют основные, коммуникативные, культурные и другие потребности клиентов; в) ГП формируют и развивают культурно-развлекательные программы как особый вид услуг культурного и досугового характера; г) ГП и качество их услуг напрямую влияют на развитие въездного туризма и участвуют в создании рабочих мест, выполняя экономическую и социально-культурную функции, тесно взаимодействуя с разными отраслевыми комплексами (ресторанным, торговым, продовольственным, экскурсионным, рекреационным, культурно-развлекательным, транспортным, социальным и др). Отзывы играют ключевую роль в гостиничном бизнесе и являются достоверным источником информации. Многие путешественники в процессе планирования путешествия уделяют большое внимание отзывам о местах размещений, где они собираются остановится. Следовательно, представители гостиничного бизнеса стараются предоставлять свои услуги на высоком уровне, чтобы гости оставляли положительные отзывы. Данные отзывы в дальнейшем влияют на решение других туристов при выборе гостиницы или других мест размещений. Важно отметить, что на данный момент на разных сайтах по бронированию номеров и мест представлено более 170 миллионов отзывов. Это показывает, что отзывы становятся одним из важных трендов последних лет в гостиничном бизнесе. Согласно результатам исследований до 85 % отзывов являются положительными, а также ежеминутно пишутся около 100 новых отзывов. По результатом исследований Школы гостиничного админстрировния Корнелл было выявлено что отзывы оказывают значительное влияние на доходы гостиницы, а так же на продолжительность пребывания гостей, образование цен гостиничных номеров и репутацию гостиницы. В настоящее время руководители гостиниц понимают, какое сильное влияние оказывает отзывы, и сотрудничают с сайтами бронировании и сайтами о путешествиях, такими как: www.tripadvisor.com, www.booking.com и др. Самыми популярными сайтами с отзывами о гостиницах также являются Expedia, Trip Expert и Travelocity. Trip Advisor – один из самых популярных сайтов о путешествиях на сегодняшний день. Исследование, проведенное Университетом Центральной Флориды показало, что положительные оценки Trip Advisor увеличивают приток гостей и количество бронирований. Помимо отзывов Trip Advisor отображает рейтинг гостиниц, который основывается на алгоритме разработчиков сайта. Важно отметить, что разработчики сайта не раскрывают алгоритм расчётов рейтинга, но однозначно, что отзывы гостей имеют вес в формировании рейтингов. Другими словами, чем больше положительных отзывов, тем выше оценка гостиницы. Негативные отзывы помогают выявлять проблемы в предоставлении услуг. При написании негативного отзыва гости указывают на проблемы в гостинице и тем самым помогают руководству повышать уровень обслуживания и качество предоставляемых услуг. Гостиничная индустрия занимает второе место в топе 5 отраслей индустрии,

135

на которые сильно влияют отрицательные отзывы. Таким образом, отзывы – важная часть жизни, как потребителей, так и владельцев гостиничного бизнеса. От того, какие отзывы преобладают – положительные или отрицательные, зависит выберут ли клиенты данную гостиницу в качестве предпочтительного места размещения. Анализ отзывов помогает выявить проблемы в сервисе гостиничных предприятий и улучшить качество работы персонала.

ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ И ОПЫТ РАЗВИТИЯ ВЕЛОСИПЕДНОГО ТУРИЗМА В МИРЕ

Байсаринова А.Г., под руководством д.г.н. Плохих Р.В.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы e-mail: anelya.bsr913@yandex.kz

Среди активных и экологически устойчивых видов туризма особое место отведено велосипедному туризму, развитие которого неразрывно связано с устойчивым мировым ростом популярности езды на велосипеде. Это обусловлено, прежде всего, тенденцией к ведению здорового образа жизни, ростом общественного сознания в области защиты окружающей среды, а также рядом значительных преимуществ велосипеда перед другими видами транспорта, среди которых основными являются: мобильность, экологичность, компактность, простота, относительная дешевизна, доступность, оздоровительный эффект и польза для здоровья, положительный эмоциональныйзаряд.

Велосипедный туризм имеет положительные тенденции развития почти во всех регионах ЮНВТО. Наибольшее развитие он получил в США, странах Северной и Западной Европы и некоторых государствах Азиатско-Тихоокеанского региона. Они характеризуются развитой сетью велосипедных маршрутов различной направленности, протяженности и сложности, большим велосипедным парком, наличием велосипедной инфраструктуры, включающей системы велодорожек, пункты проката, стоянки для велосипедов, понятные и доступные указатели и т. д. Во многих странах Европейского макрорегиона велосипед рассматривается как полноценный ежедневный городской транспорт и, по данным европейской статистики, занимает четвертое место среди наиболее распространенных видов передвижения – его выбирают 8 % населения. Большая популярность велосипеда в Европе в значительной степени является результатом проводимой государствами политики по популяризации его среди населения, так как это способствует решению некоторых важных задач, таких как разгрузка городских улиц от автомобильного транспорта, сокращение пробок, улучшение экологической обстановки, оздоровление населения. Положительное влияние на развитие велотуризма оказывает сеть высококачественных велосипедных трасс «EuroVelo», которая соединяет почти все страны Европы и может использоваться как велотуристами, так и местными жителями, совершающими ежедневные поездки. Американский макрорегион характеризуется развитым велосипедным движением, особенно в США и Канаде. В США функционирует широкая сеть велосипедных маршрутов, охватывающих все штаты страны. Из них наиболее крупными являются сеть маршрутов, разработанная Ассоциацией велосипедных приключений, и система велосипедных маршрутов Соединенных Штатов (USBRS). Данные маршруты протяженностью более 75 000 км проходят через живописные и исторически значимые места США и широко используются каждый год тысячами велосипедистов для совершения путешествий. В странах Южной Америки велосипедное движение развито не так хорошо, наиболее популярными являются трансконтинентальные маршруты в направлении «север – юг». Положительные тенденции развития велотуризма наблюдаются и в странах АзиатскоТихоокеанского макрорегиона, во многих из которых велосипед является основным средством передвижения, причиной чему служит его относительная дешевизна. В целом можно выделить следующие положительные тенденции развития велотуризма в мире: развитие национальных и региональных велосипедных сетей и маршрутов; развитие инфраструктуры; расширение велосипедных гостевых сетей (Bett+Bike, Warm Showers); рост популярности самостоятельного велотуризма и т. д. Все это в совокупности формирует положительные перспективы его развития в мире и отдельных странах.

136

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТУРИЗМІН АҚПАРАТТЫҚ ҚАМТАМАСЫЗДАНДЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Балыкбаева А.Б., г.ғ.к., доц. Молдагалиева А.Е. жетекшілігімен

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы

e-mail: balykbayeva23@gmail.com

Қазіргі уақытта Қазақстан дүниежүзілік нарықтың шетел туристік саяхаттарының орталығында орналасқан. Бұл жағдай осы нарықта өз орнымызды алуға зор мүмкіндік береді. Келе жатқан 15-20 жыл ішінде Ресей туристері, Қытай, Үндістан, Таяу Шығыс елдерінен миллиондаған туристер дүниежүзі бойынша саяхаттарын ұлғайтады.

Қазақстан Еуразияның орталығында орналасып дамып келе жатқан дүниежүзілік туристік нарықтың байланыстырушысы болуда. Жоғарыда айтылған туристерді өз елімізге тарту біздің міндетіміз.

Көптеген туристерге біздің елімізге келу қайталанбас және ұмытылмас саяхат болып табылады. Бірақ жақсы сәттермен теріс сәттер де кездеседі. Оның бірі – тілдік кедергі. Сонымен бірге келесі мәселе – туристердің елді түсіну қиындықтары.

Мәселе халықаралық тілдің – ағылшынның біздің елімізде үлкен ауқымға тараған жоқтығы. Бар белгілер, тақтайшалар мен маңдайшалар әрдайым көмектесе бермейді.

Бұл түсініспеушілік мәселелерді және қиындықтарды заманауи ақпараттық стендтерді құрастырумен шешуге де болады. Олар қонақ үй, қоғамдық маңызды ғимараттар мен дүкендердің жанында да орналасуы керек.

Ақпараттық стенд, плакат, билборд және карта-схемалар мен анықтамалық материал саяхаттаушыларға кез келген жерде тезірек бағытты тауып, адасып кетпеуге көмектеседі. Сондықтан стендтерді безендіру және орналастыру кезінде олар туристік ауданның көркіне айналу керек.

Егер топтық туристер болса, олармен жұмыс істеу жеңілірек. Себебі туристік фирма олардың барлық жағдайын жасап, гид-аудармашымен қаланы таниды. Ал жалғыз жүрген саяхаттаушыларға гид-аудармашыны туристік белгілер, көрсеткіштер, ақпараттық стенд-плакаттар алмастырады.

Бұл мақсатта таңбаланған белгілер де бола алады. Туристік белгілер жеңіл келген, бірақ толық ақпаратты стендті объектілер бере алады. Олар ауданға, сол жердің дизаинына сәйкес келуі керек. Бірақ өз елімізді анализдеу арқасында ол белгілердің бізде таралмағандығын байқаймыз. Туристер оларды көбіне ұлттық табиғи саябақтарда, қорық пен қасиетті орындарда, сауда орталықтарында көреді. Яғни қазіргі уақытта QR-кодтар мен ақпараттық стендтер қарқынды дамуда.

Сондықтан бұл белгілердің аздығынан туристік объектілерді таңбалаудың жүлелілігін және қызықты түрлерін құрастыру қажет. Осылайша шет ел мемлекеттерінің таңбалауды, маркировканы қалай жүргізетінін зерттеп, ұсыныстар енгізілген.

ФАКТОРЫ РАЗВИТИЯ НЕТРАДИЦИОННЫХ ВИДОВ ЛЕЧЕБНОГО ТУРИЗМА

Ганжа А.А., под руководством к.г.н., и.о. проф. Искаковой К.А.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы

e-mail: ganzha.anastassiya@gmail.com

Лечебный туризм является одним из древних видов туризма. Он зародился еще в античные времена. В древние века люди находили источники с лечебной водой, грязями. К нетрадиционным видам лечебного туризма можно отнести паломничество к святым местам и целителям.

В современных санаториях используют не только традиционные виды лечебного туризма как лечение минеральными водами, грязями, климатолечение, но и нетрадиционные виды, связанные с традициями народов, которые населяют данный регион или с природно-географическими факторами.

Нетрадиционные виды лечения – виды лечения, оздоровления и профилактики, эффективность которых не доказана с помощью клинических исследований.

Для развития нетрадиционных видов лечебного туризма, как и других видов туризма необходимо наличие благоприятных факторов. Основные факторы, которые влияют на развитие туризма, делятся

137

на две большие группы: статичные и динамичные. Их главное отличие в том, что одни подвержены изменениям во времени (динамичные), а другие имеют значение неизменное во времени (статичные). Развитию лечебного туризма благоприятствуют определенные физико-географические факторы или природные условияF. К таким условиям относится наличие определенных природнорекреационных ресурсов, то есть ресурсов, обеспечивающих отдых и восстановление здоровья и трудоспособности человека, а также эстетических ресурсов — сочетание природных факторов, положительно воздействующих на духовное состояние людей. Данные ресурсы относятся к группе статичных факторов. При развитии нетрадиционных видов лечебного туризма нужно учитывать, что наличие ресурсов зависит от ряда факторов. Как пример можно рассмотреть пантолечение и кумысолечение. Пантолечение развито на территории Восточного Казахстана и является одним из брендов данного региона. Пантолечение основывается на базе мараловодческих хозяйств. Здесь важнейшими факторами является наличие маралов, и соответственно благоприятный климат для их разведения. Кумысолечение – кисломолочный напиток из кобыльего молока. Так как кумыс является национальным напитком то и распространен он только в определённых регионах. Распространен напиток в быту у жителей Казахстана, Киргизии, Монголии, а также тюркских и монгольских

регионов России. Из этого можно сделать вывод что для кумысолечения важным фактором является наличие этноса, для которого данный продукт является национальным.

На развитие всех видов туризма, в том числе и лечебного туризма, влияют динамические факторы. Они подвержены постоянной перемене. Для постоянного развития рынку туризма необходимо непрерывный анализ рынка и быстрое реагирование на его изменения. Следует так же отметить и изменение стереотипа жизни человека со статичного на динамичный, причем явление имеет массовый характер.

Нетрадиционные виды лечения, как и любой вид туризма подвержен влиянию внешних факторов. Для успешного развития этих видов туризма факторы должны благоприятствовать этому.

ҚАРАСАЙ АУДАНЫНДА ТУРИЗМДІ ДАМЫТУ МҮМКІНДІГІ

Ешимов Б.Х., г.ғ.к., проф. м.а. Алиева Ж.Н. жетекшілігімен

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы

e-mail: eshimov_b@mail.ru

Қазіргі таңда туризм қарқынды дамуда, өйткені адамдардың бос уақыты көбейіп, әлеуметтікэкономикалық жағдайларының жақсара түсуде. Соңғы жылдары, саяхатшылар туризмнен жаңа сезімдер алуды сәнге айналдырды. Соған орай, туризмнің түрлі бағыттары пайда болуда және туристер өзінің қажеттілігін қанағаттандыру үшін алыс сапарлар жасауға дайын.

Табиғи ландшафтыларының алуантүрлілігінің арқасында Алматы облысы туристік мүмкіндіктері бойынша Қазақстандағы ең бай өңірдің бірі болып саналады. Соның ішінде Қарасай ауданы ерекше орын алады.

Қарасай ауданы – облыстың оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан қарқынды дамып келе жатқан аудан. Экономикалық бағытта айқын өнеркәсіптік бағдарға қарамастан, аймақта туризм дамып келеді. Орналасқан жерінің арқасында Қарасай ауданы Алматы облысындағы туризмді дамытудың орталықтарының бірі болу мүмкіндігіне ие. Ауданның туристік объектілері: Іле-Алатауы мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы, Ұзын-Қарғалы және Қаскелең шатқалдары мен Шамалған үстірті, Наурызбай батыр мүсіні, марал шаруашылығы және т.б. Аудан бойынша Қаскелең, Шамалған өзендері ағып өтеді.

Ауданның қолайлы табиғи-климаттық аймақта орналасуы, құнарлы жері мен су ресурстарының болуы, аумақ бойынша маңызды көлік жолының өтуі және басқа елдердің аумақтарына жақындығы ауданның түрлі салалар бойынша мамандандырылуын айқындатады.

Қарасай ауданында қолайлы географиялық және климаттық факторлары экологиялық туризмді, тау шаңғы туризмін дамытуға зор ықпалын тигізеді. Сондай-ақ ауданның туристік мүмкіндіктері тау, жаяу, мәдени-танымдық және туризмнің басқа түрлерін дамытуға мүмкіндік береді. Қарасай ауданында халықаралық стандарттарға сәйкес келетін және қызмет көрсетудің жоғары деңгейін қамтамасыз ететін қабылдау орындары бар. Мысалы, отбасылық демалыс орталықтары: «Home club», «Ақсу-фарель», «Аул-ресорт», сондай-ақ «Алатау-маралы» марал шаруашылығы, «Тас Сервис», «Алтын Адам», «Ақниет», «Элит» және тағы басқа қоңақ үйлер бар.

138

Дегенмен, туристік инфрақұрылымның әлсіздігі, туристік объектілірге апаратын жолдардың нашар жағдайы, аймақтың туристік өнімінің кәсіби маркетингінің болмауы, туризмнің көптеген түрлерінің маусымдық сипаты, қызмет көрсетудің төмен деңгейі және кәсіби мамандардың жетіспеушілігі аймақтың стратегиялық бағыттарының бірі болып табылатын туризмді дамытуға кедергі келтіреді.

Сондықтан, ауданның инфрақұрылымын жаңарту мен жетіспейтін объектілерді салу (тікұшаққа арналған жер, тау соқпақтары) керек екендігін ескере отырып, бірнеше тау маршруттары, қоғамдық көліктердің туристік нысандарға апаратын бағыттарын жасау, туристік компаниялармен демалыс күнгі турларды ұйымдастыру, тақырыптық фестивальдар өткізу және туристік ресурстарды ғылыми зерттеу орталықтарымен басқару жобалары ұсынылады.

Жұмыстың қорытынды нәтижесі ретінде, туризмнің ауданда жоқ түрлері көрсетіледі. Жетіспейтін немесе толыққанды қолға алынбаған туризм түрлеріне: Ұшқоңыр үстіртіндегі романтикалық туризм, Қаскелең шатқалындағы велотуризм, бэккантри, гастрономиялық туризм (Аул ресторт), Шамалған станициясындағы ауылдық туризм мен ұшақпен жүргізілетін экскурсияларды жатқызуға болады.

МИРОВЫЕ ГОСТИНИЧНЫЕ ЦЕПИ: СОСТОЯНИЕ И ОСОБЕННОСТИ

Ибрагимова С.Т., под руководством д.г.н. Плохих Р.В.

Казахский национальный университет имени аль-Фараби, Алматы

e-mail: samina_ibragimova@mail.ru

С каждым годом, по всему миру, абсолютно в каждом крупном городе или мегаполисе открываются (или уже функционируют) отели мирового класса. Абсолютно в любой туристской точке Земли вы сможете найти отель Hilton или же Marriott. Ведь эти знаменитые корпорации прочно укрепились на современном рынке гостиничных услуг. Международные компании, известные на весь мир с каждым годом, все больше и больше распространяют свою гостиничную сеть. Гостиничная сеть представляет собой цепочку объединений гостиничных предприятий, имеющих одинаковый уровень обслуживания, идентичный набор услуг, схожий дизайн и подход к работе с клиентом. Одна гостиница может дать вам представление о других, которые входят в данную гостиничную сеть. То есть, побывав в отеле RIXOS The Palm Dubai в Дубай и RIXOS Sungate в Турции, вы ощутите схожесть в дизайне, идентичный набор услуг (к примеру, отличительной чертой этого отеля является система «все включено»). Тем самым гостиничные предприятия, входящие в одну сеть, находятся в едином подчинении, соблюдают единую систему стандартов материально-технической базы иуслуг.

К крупнейшим гостиничным цепям относят:1) Holiday Inn; 2) Best Western; 3) Sheraton; 4) Ramada Inn; 5) Accor; 6) Hilton Corporation; 7) Club Med; 8) Novotel; 9) Marriott International; 10) HFS Ink.

Главной характеристикой гостиничной цепочки является единство стиля, то есть гостиница, расположенная в Москве, и гостиница из той же корпорации расположенная в Тбилиси имеют схожесть в интерьере и архитектуры. Тем самым вы ощутите себя «дома», побывав с начала в одной, а затем в другой гостинице. Просторный и функциональный лобби; единство и мгновенность регистрации клиентов; номера, завтрак по системе «шведский стол»; наличие конференц-зала; гибкая система тарифов; единое управление, маркетинг и служба коммуникаций. Хотелось бы отметить сеть отелей Jumeirah Group, знаменитая сеть премиум-отелей. Ее гостиничные предприятия расположены в Дубае (имеется 13 отелей), Абу-Даби, Кувейте, Франкфурте, Лондоне, Шанхае, на Мальдивах, Майорке. Отели Jumeirah Group расположенные в различных уголках планеты заметно отличаются друг от друга. И можно ли теперь сказать, что схожесть гостиничных предприятий одной компании является характерной чертой? Будут ли люди выбирая отель Jumeirah во Франкфурте, вспоминать отель в Дубае? Думаю, в этом случае каждый отель имеет специализацию или классификацию. Отель во Франкфурте и Лондоне бизнес-отель, отели в Дубай – курортные. Тем самым, в одну гостиничную цепь могут входить отели разных категорий.

На данный момент в Казахстане функционирует 19 гостиниц, действующих под именем шести крупных международных гостиничных сетей. Общее количество номеров около четырех тысяч. За последние пять лет в Шымкент, Астану, Атырау, Актау и Алматы прониклись такие международные гостиничные сети как Hilton, Rixos, Ramada и Marriott (Rixоs Almаty, Rixоs Khаdishа Shymkеnt, Rixоs Bоrovоe, Rixоs Prеsidеnt Astаnа). Так же Атырау и Актау являются районами распространения гостиничных предприятий. С 2005 по 2008 годы были открыты Renаissаnce в Актау, Renaissаnce в

139

Атырау и Mаrriott Exеcutivе Аpаrtments также в Атырау. Сейчас наблюдается постоянный рост номерного фонда международных гостиничных брендов в Казахстане.

АЛМАТЫ БОТАНИКАЛЫҚ БАҒЫ АТТРАКТИВТІ ТУРИСТІК ОБЪЕКТ РЕТІНДЕ

Ибраева А.С., г.ғ.к., доц. Молдагалиева А.Е. жетекшілігімен

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы

e-mail: altuna96@inbox.ru

Ботаникалық бақтардың тарихы Еуропа елдерінен Италияның Венеция қаласынан бастау алып қазіргі күнге дейін қай елде, қай жерде болсын ботаникалық бақтар әлемдік флораның тірі өсімдіктерінің бірегей банктері және келушілерді қызықтыратын туристік объектілердің бірі деп саналады.

Қазақстанда әр түрлі табиғи-климаттық жағдайда орналасқан алты ботаникалық бақ – Бас ботаникалық бақ (Алматы), Маңғыстау тәжірибелік ботаникалық бағы (Ақтау), Жезқазған ботаникалық бағы, Алтай ботаника бағы (Лениногор), Іле ботаникалық бағы (Бақанас), Қарағанды ботаникалық бағы бар. Бақтардың ішіндегі мүмкіншілігі жоғары – Бас ботаникалық бағы.

Бас ботаникалық бағымыздың қазіргі аумағы 103,6 гектарды құрайды. Ботаникалық бақты Атакент іскерлік орталығы, Тимирязев көшесі, ҚазҰУ және Әл-Фараби көшесі қоршайорналасқан.

Ботаникалық бақ 5 функционалдық зонадан тұрады: әкімшілік, партерлік аймақ, жапон бағы, өсімдікжай, жылыжай.

Баққа отбасылар, жастар демалу үшін келеді. Олар мұнда өте көп уақыт өткізеді. Бақты бір серуендеп шығады, табиғатынан жақсы әсер алады. Бұл бақ өзінің тыныштығы мен ауасы және ағаштары мен өсімдіктерімен ерекше болып көрінеді. Негізінде, баққа келетін жастардың көбі осы жерде суретке түскенді жақсы көреді.

Алматы бағының дамуына кедергі келтіретін бірнеше себептер бар: инвестициялардың аздығы, қызметкерлер санының жетіспеушілігі, су тапшылығы, құрал-жабдықтардың ескіруі. Негізгі қаржыландыру мемлекеттік бюджеттен белгілі бір мөлшерде бөлінеді.

2014 жылы институт мамандары халықаралық озық тәжірибелерге және Қазақстан заңнамасына сүйене отырып, даму және қайта жаңғырту тұжырымдамасын қабылдады. Тұжырымдама бойынша бақта Тимирязев және әл-Фараби көшелерінен кіреберіс, өсімдіктерді жақын көру үшін көпір, кафетерий, балалар мен ересектерге арналған жасыл лабиринт, жүректер бағы, әдемі мүсіндер, әкімшілік ғимаратының, жылыжайдың, өсімдікжайдың жаңа дизайны, wi-fi зонасы, видеобақылау, өсімдік мұражайын ашу жоспарланды. Бұл жұмыстарды жүзеге асыру үшін арнайы құрылған қор қазір тың жобаларды талқылап, қаржы көздерін қарастырып жатыр.

Бас ботаникалық бақ тек алматылықтар үшін ғана емес, бүкіл қазақ жұрты үшін қажет, себебі бұл

– Алматы қаласының ең бір қайталанбас көрікті жерлерінің бірі, қала қонақтарының міндетті түрде баруы тиіс тағы бір орын болып табылады. Сол себепті Алматыдағы әйгілі ботаникалық бақта заманауи әдістер қолданылып туристерге тартымды етіп қайта жаңғырту, әсемдеу жұмыстары қолға алынуы тиіс.

140